informatiebronnen vinden voor scripties en essays

Dit artikel is gebaseerd op een onderdeel van publieke informatievaardigheden tips en guidelines voor studenten waarvan de inhoud zowel als de afbeeldingen behoren tot het eigendom van de KU Leuven.

Analyseer aandachtig de opdracht die je moet maken en beslis welke informatie je nodig gaat hebben. Aan de hand daarvan kan je aan de zoekopdracht beginnen. Stel jezelf de volgende vragen, en probeer deze zorgvuldig te beantwoorden:

  • Hoe luidt de exacte opdracht die je gekregen hebt?
  • Hoe ingewikkeld is je onderzoeksvraag?
  • Wat is de gevraagde scope en omvang?
  • Hoeveel tijd heb je ervoor?
  • Hoe gedetailleerd moet je de vraag beantwoorden?
  • Kan je meteen een antwoord formuleren of moet je de vraag opsplitsen in verschillende deelvragen of deelonderzoeken?

Je bepaalt in deze fase eerst wat je informatie behoefte is.

Dit heb je nodig om effectiever te kunnen zoeken naar bronnen en informatie. Zomaar wat relevante termen in google scholar gooien zorgt voor een heleboel irrelevante informatie. Voor je dus effectief kunt gaan zoeken, moet je eerst je onderwerp verkennen.

Bij het opzoeken van informatiebronnen om je kennis rond het onderwerp te verbreden of verdiepen, kan je je enkele vragen stellen:

  • Wat ga ik precies onderzoeken?
  • Wat moet ik weten en hoeveel informatie heb ik nodig?
  • Hoe ga ik uitzoeken wat ik te weten wil komen?
  • Wat weet ik al?

In deze eerste fase moet je niet bang zijn om minder ‘officiële’ bronnen te raadplegen zoals wikipedia of reviews.

Voordat je begint te schrijven, voer je een grondige literatuurstudie uit. Op basis van je instructies en je onderzoeksvraag verdiep je je in de bestaande literatuur.
Gaat het om een essay, bekijk dan dit essay stappenplan. Vergeet ook niet om vanaf het begin een goede referentie manager te gebruiken en alvast op de juist manier je referenties bij te houden.

Waarom is die literatuurstudie zo belangrijk?

  • Je leert je onderwerp beter kennen, waardoor je de bestaande literatuur en juist ook de hiaten in vorig onderzoek leert kennen.
  • Je toont aan je beoordelaars dat je wetenschappelijk te werk bet gegaan: een goed onderbouwde literatuurstudie wijst op een wetenschappelijke manier van werken.
  • Het inlezen kan ideen en inspiratie geven: je ontdekt wie de belangrijke auteurs zijn binnen je onderwerp en welke theorieën en methodologieen veel gebruikt worden

Maar hoe zoek je nu geschikte én relevante literatuur over je onderwerp op?

Zoekstrategie, ‘de bouwsteen methode’

De bouwsteen methode is een zoekstrategie die de KU Leuven aan haar studenten adviseert. Hier volgt een geparafraseerde samenvatting van de deze zoekstrategie. Vanuit een aantal sleutelbegrippen bouw je je hele zoekstrategie op tot een uitgebreide lijst van (combinaties van) zoektermen.

informatiebronnen vinden voor scripties en essays

Eerst bepaal je de sleutelbegrippen. Dit zijn de belangrijkste termen of sleutelwoorden uit je onderzoeksonderwerp. Je begint vanuit je onderzoeksonderwerp en neemt de belangrijkste termen eruit. Die termen of concepten vormen de bouwstenen van je zoekstrategie.

Vervolgens bepaal je de zoektermen bij elk sleutelbegrip. De zoektermen moet zo uniek mogelijk zijn voor de losstaande de sleutel begrippen.

Hierbij is het super belangrijk om goede varianten te vinden en op de juist manier te gebruiken. Varianten zijn woorden met vergelijkbare betekenis. Dit kunnen synoniemen zijn, vertalingen, morfologische varianten en afkortingen.

Hieronder zullen we een per variant type een aantal voorbeelden geven.

Synoniemen

Synoniemen zijn soortgelijke woorden met (ongeveer) dezelfde betekenis. Als je in specifieke databanken zoekt, kan het gebruik van synoniemen je net betere zoekresultaten geven. Ze helpen je om je sleutelbegrip volledig te dekken.

  • prediction / forecast
  • dimension / factor
  • male / men
Gerelateerde termen

Gerelateerde termen zijn termen die in nauwe relatie staan met het sleutelbegrip. Door die termen toe te voegen, zal je zoekopdracht verbreden naar gerelateerde onderwerpen.

  • radioactivity / isotope
  • ecosystem / biome
Vertalingen

Deze spreken voor zich, maar let specifiek op bijvoorbeeld afkortingen die ook net anders kunnen zijn (NAVO, NATO, OTAN)

Morfologische varianten

Sommige termen kennen verschillende spellingswijzen of andere betekenissen bijvoorbeeld tussen het Britse en Amerikaanse Engels. Hou ook rekening met mogelijke foutieve spellingswijzen! De term ‘bio-fuel’ bijvoorbeeld wordt in het Engels geschreven als ‘biofuel’, maar in sommige artikels zal je toch de foutieve spellingswijze zien. Neem daarom de variant ‘bio-fuel’ mee op: zo mis je geen artikelen.

  • meervoud of enkelvoud van een term: strawberries / strawberry
  • spellingswijze: covid19 / covid-19
  • verbuiging van een woord: reference / referencing
  • ander woord voor eenzelfde fenoneem zoals aluminum (eerder Amerikaans Engels) en aluminium (eerder Brits Engels)
Engere en ruimere zoektermen
  • university < higher education.
  • children > babies
Afkortingen

Gebruik eventueel zowel de afgekorte als de voluit geschreven term in je zoekopdracht.

  • VR en Virtual Reality

Zie hier een voorbeeld van de KU Leuven (2022) waarbij een aantal van deze varianten gebruikt zijn zijn:

zoektermen combineren artikelen vinden voor scriptie

Zoektermen combineren.

Als je de selectie van zoektermen en de combinaties lukraak ingeeft in een zoekmachine, zal je heel wat relevante literatuur missen. Om de best mogelijke zoekresultaten te verkrijgen, heb je boolean operators nodig.
Booleaanse operatoren werden door George Boole (Augustyn, 2019) ontwikkeld in zijn booleaanse logica; die logica ligt aan de basis van de huidige zoeksystemen en computers

De afgebakende zoektermen die de bouwstenen vormen, komen op de horizontale lijn en worden gecombineerd door AND. Soortgelijke en verwante termen komen op de verticale as en worden verbonden met OR.
Dit kan er dan als volgt uit komen te zien:

(Sleutelbegrip 1 OR synoniem OR afkorting) AND (sleutelbegrip 2 OR gerelateerde term OR morfologisch variant) AND (sleutelbegrip 3 OR afkorting OR synoniem)

een placeholder voorbeeld van een uiteindelijke ‘query’ volgens de bouwsteen zoekmethode.

Dit kun je nog verder uitbreiden door gebruik te maken van ‘symbolen’.
Met symbolen kun je;

  • exacte woordcombinaties eisen (”…”)
  • proximity search (NEAR/n) (woorden moeten in bepaalde maximimale afstand van elkaar voorkomen (bijv. covid NEAR/3 pandemic)
  • wildcards gebruiken:
    • (asterisk) → (analy* will cover analytics, analysis and analyze), of (a p*diatrics voor zowel pediatrics als paediatrics)
    • $ (dollar) → hetzelfde als de asterisk, maar slechts voor een (of nul) characters.
    • ? (vraagteken) → hetzelfde als bovenstaande opties, maar enkel een character.

Lukt je dit toch allemaal niet, of is het juist het echte schrijven van je scriptie of essay waar je moeite mee hebt, bekijk dan ons artikel over het uitbesteden van je scriptie of ons artikel over het gebruik van scriptie ghostwriters. Let wel op dat dit enkel als hulpmiddel gebruikt mag worden en zeker niet als kant en klare scriptie ingeleverd mag worden!

We krijgen ook steeds vaker te maken met het gebruik van LLM’s zoals chatGPT. Ben hiermee enorm voorzichtig want ze staan er om bekend te hallucineren, en dit is voor erg bij het terug attribueren van informatiebronnen. Lees hier ook over het gebruik van chatGPT als scriptie ghostwriter.

Andere zoekmethode die je naast de bouwsteen zoekmethode kunt gebruiken zijn de ‘sneeuwbal methode’ en de ‘citatiezoeken’ methode.

Sneeuwbalmethode:

Als je een super relevant werk hebt gevonden, dan is het vaak mogelijk om de bronnen uit de literatuurlijst op te zoeken. Daarbij zoek je natuurlijk altijd terug in de tijd, want de literatuurlijst bestaat uit bronnen die de auteur zelf heeft gebruikt om het artikel te schrijven.

Citatiezoeken

Je kunt ook gebruikmaken van de bronnen die dat relevante artikel citeren door middel van de ‘cited by’-functie dit in veel online journals en zoekmachines gegeven wordt.
In tegenstelling tot de sneeuwbal methode, zijn de artikelen die je op deze manier vindt, zijn altijd recenter dan het artikel waaruit geciteerd is. Bovendien zegt het aantal citaties iets over het gevonden artikel. Wanneer een artikel vaak geciteerd is, kan het artikel misschien interessant zijn voor jou.

Bronvermelding

Naast de afbeeldingen en de source tekst die behoren tot de KU Leuven zijn de volgende bronnen gebruikt.